Η τονική κλίμακα είναι ένα εξαιρετικά χρήσιμο εργαλείο για να βοηθάει στην πρόβλεψη των χαρακτηριστικών και της συμπεριφοράς ενός ατόμου. Αλλά, για να γίνει αυτό καλά, πρέπει να είναι κανείς ικανός να αναγνωρίζει τη θέση του ατόμου πάνω στην κλίμακα με μια ματιά.
Είναι πολύ εύκολο να εφαρμόσει κανείς την τονική κλίμακα χωρίς πολλή σκέψη, σχετικά μ’ έναν παροδικό τόνο. «Ο Γιάννης ήταν θυμωμένος χθες βράδυ». Σίγουρα, έγινε κόκκινος σαν παντζάρι και σου πέταξε ένα βιβλίο στο κεφάλι. Είναι απλό. Η Μαίρη ξέσπασε σε λυγμούς κι άρπαξε τα χαρτομάντηλα. Τι θα έλεγες όμως για το χρόνιο τόνο κάποιου; Αυτός μπορεί να «κουκουλωθεί» με ένα λεπτό βερνίκι κοινωνικής εκπαίδευσης και αποκρίσεων. Αυτός ο τόνος ονομάζεται κοινωνικός. Δεν είναι ούτε χρόνιος ούτε παροδικός, αλλά αντανάκλαση της κοινωνικής εκπαίδευσης και χαρακτηριστικών φράσεων ή χειρονομιών που υιοθετεί το άτομο για να παρουσιάσει τον εαυτό του στους άλλους. Κατά πόσο μπορείς να τον διακρίνεις και να είσαι βέβαιος γι’ αυτόν; Τώρα, πάρε ένα άτομο που σου είναι γνώριμο. Ποιος ακριβώς είναι ο χρόνιος τόνος του;
Υπάρχει μια λέξη που λέγεται «όμπνωση», η οποία έχει δημιουργηθεί από την αγγλική φράση «observing the obvious» (= παρατήρηση του ολοφάνερου). Η τέχνη της διάκρισης του ολοφάνερου έχει εντελώς παραμεληθεί στη σημερινή κοινωνία. Και είναι κρίμα. Είναι ο μοναδικός τρόπος για να αντιληφθείς κάτι: Να παρατηρείς το ολοφάνερο. Παρατηρείς το άλλο άτομο ή αντικείμενο και βλέπεις τι υπάρχει πραγματικά εκεί. Ευτυχώς για μας, η ικανότητα της παρατήρησης του ολοφάνερου δεν είναι με κανένα τρόπο «έμφυτη» ή μυστικιστική. Όμως έτσι διδάσκεται από ανθρώπους εκτός Σαηεντολογίας.
Πώς διδάσκεις σε κάποιον να βλέπει αυτό που υπάρχει μπροστά του; Λοιπόν, βάζεις κάτι εκεί ώστε να το παρατηρεί και του ζητάς να σου πει τι βλέπει. Ένα άτομο μπορεί να εξασκηθεί σ’ αυτό μόνο του ή μέσα από μια ομάδα, όπως, για παράδειγμα, μια τάξη. Απλά επιλέγει κανείς ένα άτομο ή αντικείμενο και παρατηρεί ό,τι βρίσκεται στην πραγματικότητα μπροστά του. Σε μια τάξη, για παράδειγμα, ζητιέται από ένα μαθητή να σταθεί όρθιος μπροστά σε όλη την τάξη και βάζουμε τους υπόλοιπους μαθητές να τον παρατηρούν. Ο εκπαιδευτής στέκεται δίπλα και ρωτάει τους μαθητές:
«Τι βλέπετε;»Οι πρώτες απαντήσεις είναι κάπως έτσι:
«Λοιπόν, βλέπω ότι αυτός έχει πολλές εμπειρίες».
«Αλήθεια; Πώς το κάνεις αυτό; Μπορείς πραγματικά να δεις τις εμπειρίες του; Τι βλέπεις εκεί;»
«Λοιπόν, από τις ρυτίδες γύρω από τα μάτια και το στόμα του μπορώ να πω ότι έχει πολλές εμπειρίες».
«Εντάξει, αλλά τι βλέπεις;»
«Α, κατάλαβα. Βλέπω ρυτίδες γύρω από τα μάτια και το στόμα του».
«Ωραία!».
Ο προγυμναστής δε δέχεται κάτι που δεν είναι άμεσα ορατό.
Ο μαθητής αρχίζει να το αντιλαμβάνεται και λέει: «Λοιπόν, μπορώ στ’ αλήθεια να δω ότι έχει αυτιά».
«Εντάξει, αλλά από εκεί που κάθεσαι μπορείς να δεις και τα δυο αυτιά αυτή τη στιγμή, καθώς τον κοιτάζεις;»
«Ε, όχι».
«Εντάξει. Τι βλέπεις;».
«Βλέπω ότι έχει ένα αριστερό αυτί».
«Ωραία!»
Δε θα γίνουν αποδεκτές ούτε εικασίες ούτε αυταπόδεικτα συμπεράσματα. Για παράδειγμα: «Αυτός έχει καλή στάση».
«Καλή στάση συγκριτικά με ποιον;»
«Να, στέκεται πιο ίσια από τους περισσότερους ανθρώπους που έχω δει μέχρι τώρα».
«Είναι εδώ αυτοί τώρα;»
«Ε, όχι, αλλά έχω την εικόνα τους στο μυαλό μου».
«Έλα τώρα. Απ’ ό,τι μπορείς να δεις τώρα, έχει καλή στάση σε σχέση με ποιον;»
«Λοιπόν, κάθεται πιο ίσια από σένα. Εσύ καμπουριάζεις λίγο».
«Αυτή τη στιγμή;»
«Ναι».
«Πολύ ωραία».
Ο σκοπός μιας τέτοιας άσκησης είναι να φέρει το μαθητή στο σημείο όπου να μπορεί να κοιτάζει ένα άλλο άτομο ή αντικείμενο και να βλέπει ακριβώς αυτό που βρίσκεται μπροστά του. Όχι ένα συμπέρασμα για το τι μπορεί να υπάρχει εκεί, που το βγάζει κοιτάζοντάς το. Απλώς, ό,τι υπάρχει εκεί, ορατό και εμφανές στο μάτι. Είναι τόσο απλό, που καταντάει οδυνηρό.
Μπορείς να αποκτήσεις μια καλή ιδέα για το χρόνιο τόνο βλέποντας τι κάνει ένα άτομο με τα μάτια του. Στην απάθεια, θα δίνει την εντύπωση ότι κοιτάζει καθηλωμένο, για ένα ατελείωτο χρονικό διάστημα, ένα συγκεκριμένο αντικείμενο. Μόνο που δεν το βλέπει. Δεν έχει καν επίγνωση ότι υπάρχει αυτό το αντικείμενο. Εάν άφηνες να πέσει μια τσάντα επάνω στο κεφάλι του, η εστίαση των ματιών του πιθανόν θα παρέμενε ίδια.
Ανεβαίνοντας στη θλίψη, το άτομο πράγματι κοιτάζει «προς τα κάτω». Ένα άτομο σε χρόνια θλίψη έχει την τάση να επικεντρώνει το βλέμμα του για πολλή ώρα κάτω στο πάτωμα. Στα χαμηλότερα επίπεδα της θλίψης, η προσοχή του θα είναι αρκετά καθηλωμένη σε κάτι, όπως στην απάθεια. Καθώς αρχίζει να ανεβαίνει προς τη ζώνη του φόβου, η εστίαση μετακινείται σε ό,τι υπάρχει τριγύρω, αλλά εξακολουθεί να στρέφεται προς τα κάτω.
Στο φόβο, το πιο εμφανές χαρακτηριστικό είναι ότι το άτομο δεν μπορεί να σε κοιτάξει. Είναι πολύ επικίνδυνοι οι άνθρωποι για να τους κοιτάξει. Υποτίθεται ότι σου μιλάει, αλλά κοιτάζει στ’ αριστερά. Έπειτα ρίχνει μια γρήγορη ματιά στα πόδια σου, μετά πάνω από το κεφάλι σου (έχεις την εντύπωση ότι περνάει ένα αεροπλάνο από πάνω), αλλά τώρα κοιτάζει πάνω και πίσω απ’ τον ώμο του. Φστ, φστ, φστ! Με λίγα λόγια, θα κοιτάζει οπουδήποτε αλλού εκτός από σένα.
Ύστερα, στη χαμηλότερη ζώνη του θυμού, θα αποφεύγει σκόπιμα να σε κοιτάξει. Καταλαβαίνεις, κοιτάζει πέρα από σένα· πρόκειται για ένα φανερό σπάσιμο της επικοινωνίας. Λίγο παραπάνω στην Τονική Κλίμακα θα σε κοιτάζει ευθέως, αλλά όχι με ιδιαίτερη ευχαρίστηση. Θέλει να σε εντοπίσει – σαν στόχο.
Έπειτα, στην ανία, το βλέμμα του περιφέρεται πάλι γύρω, αλλά όχι έξαλλα όπως στο φόβο. Επίσης, δε θα αποφεύγει να σε κοιτάξει. Θα σε περιλαμβάνει ανάμεσα στα πράγματα που κοιτάζει.
Εφοδιασμένος με τέτοια γνώση, και έχοντας κερδίσει κάποια δεξιοτεχνία στην όμπνωση σε ανθρώπους, μπορεί στη συνέχεια κανείς να βγει έξω στο δρόμο, να μιλήσει με ξένους και να βρει πού βρίσκονται πάνω στην Τονική Κλίμακα. Συνήθως –αλλά μόνο σαν ένα μικρό βοήθημα για να μπορεί κανείς να πλησιάζει τους ανθρώπους– όποιος κάνει αυτή την άσκηση έχει μαζί του μερικές ερωτήσεις και ένα ντοσιέ ή κάτι παρόμοιο για να σημειώνει τις απαντήσεις, να κρατάει σημειώσεις κ.λπ. Ο αληθινός λόγος που μιλούν σε ανθρώπους είναι για να τους εντοπίσουν στην Τονική Κλίμακα, και να εντοπίσουν το χρόνιο και τον κοινωνικό τους τόνο.
Τους δίνονται ερωτήσεις σκόπιμα φτιαγμένες για να σπάζουν τους κοινωνικούς μηχανισμούς, ώστε να εμφανίζεται ο χρόνιος τόνος.
Κάντε τους απλές ερωτήσεις όπως «Ποιο είναι το πιο φανερό πράγμα πάνω μου;», «Ποια ήταν η τελευταία φορά που έκοψες τα μαλλιά σου;» ή «Πιστεύεις ότι οι άνθρωποι σήμερα δουλεύουν όσο και πριν από 50 χρόνια;».
Στην αρχή οι μαθητές απλώς εντοπίζουν τον τόνο του ατόμου από το οποίο παίρνουν συνέντευξη, και βιώνουν πολλές και ποικίλες περιπέτειες καθώς το κάνουν! Αργότερα, αφού έχουν αποκτήσει κάποια αυτοπεποίθηση σχετικά με το να σταματούν αγνώστους και να τους βομβαρδίζουν με ερωτήσεις, προστίθενται και οι εξής οδηγίες: Με τα πέντε πρώτα, ταίριαξε με τον τόνο τους αμέσως μόλις τον εντοπίσεις. Με τους επόμενους 5, κατέβα κάτω από το χρόνιο τόνο τους και δες τι συμβαίνει. Για τους 5 τελευταίους, υιοθέτησε έναν υψηλότερο τόνο απ’ τον δικό τους.
Τι κερδίζει ένας μαθητής από αυτές τις ασκήσεις; Την προθυμία να επικοινωνεί με οποιονδήποτε για κάποιο πράγμα. Στην αρχή οι μαθητές είναι εξαιρετικά επιλεκτικοί σχετικά με το είδος των ανθρώπων που σταματούν. Μόνο ηλικιωμένες κυρίες. Κανέναν που να φαίνεται θυμωμένος. Ή μόνο ανθρώπους που φαίνονται καθαροί. Τελικά, σταματούν απλώς το επόμενο άτομο που περνάει, ακόμη κι αν φαίνεται ότι είναι
Επίσης, αποκτά το χάρισμα και την ελαστικότητα να υιοθετεί όποιον τόνο θέλει, όποτε το θέλει, και να το κάνει αυτό με πειστικότητα, κάτι που είναι πολύ χρήσιμο σε πολλές περιπτώσεις και έχει πολύ πλάκα.
Το να μπορεί να αναγνωρίζει κανείς το τονικό επίπεδο ενός ανθρώπου με μια και μόνο ματιά είναι μια ικανότητα η οποία μπορεί να αποτελέσει τεράστιο πλεονέκτημα στις σχέσεις κάποιου με άλλους ανθρώπους. Είναι μια ικανότητα που αξίζει τόσο το χρόνο όσο και την προσπάθεια για να την αποκτήσει κανείς.
αυτός που έχει σημαδευτεί από τα σωματικά συμπτώματα της λέπρας, ειδικά του χλωμού και φολιδωτού δέρματος. Η λέπρα είναι μια τροπική ασθένεια που προσβάλλει κυρίως το δέρμα και τα νεύρα και μπορεί να προκαλέσει μεταστροφή στους ιστούς.