Πολλοί άνθρωποι, όχι απλώς έχουν πειστεί ότι το περιβάλλον είναι επικίνδυνο, αλλά ότι γίνεται όλο και περισσότερο έτσι. Για πολλούς, είναι μια μεγαλύτερη πρόκληση από ότι νιώθουν ικανοί να αντιμετωπίσουν.
Η αλήθεια είναι, ωστόσο, ότι το περιβάλλον το κάνουν να φαίνεται πιο επικίνδυνο απ' ό,τι στ'αλήθεια είναι.
Ένας μεγάλος αριθμός ατόμων είναι επαγγελματίες στο να κάνουν ένα περιβάλλον επικίνδυνο. Αυτό περιλαμβάνει επαγγέλματα που απαιτούν ένα επικίνδυνο περιβάλλον για την ύπαρξή τους, όπως αυτό του πολιτικού, του αστυνόμου, του δημοσιογράφου, του νεκροθάφτη και άλλα. Αυτά τα άτομα πλασάρουν ένα επικίνδυνο περιβάλλον. Αυτό είναι το κύριο στήριγμά τους. Πιστεύουν ότι αν δεν πλασάρουν στους ανθρώπους την ιδέα ότι το περιβάλλον είναι επικίνδυνο, θα χρεωκοπούσαν αμέσως. Είναι, επομένως, προς το συμφέρον τους να κάνουν το περιβάλλον πολύ πιο επικίνδυνο απ’ ό,τι είναι.
Το περιβάλλον είναι αρκετά επικίνδυνο από μόνο του.
Έναν καιρό, είχε προταθεί μια ιδέα ότι μερικές κοινωνίες δεν προόδευαν επειδή στο περιβάλλον έλλειπε επαρκής πρόκληση. Ένας από αυτούς που προώθησαν αυτή την ιδέα ήταν ο Άγγλος ιστορικός και φιλόσοφος Άρνολντ Τόϋνμπυ (1889-1975) που πίστευε ότι περιοχές όπως το Μεξικό δεν προόδευαν για αυτό τον λόγο. Η ιδέα του Τόϋνμπυ πάνω σ' αυτό πάντως, γεννήθηκε σε ένα περιβάλλον ερημητηρίου, καθισμένος σε βιβλιοθήκες και διαβάζοντας βιβλία, αλλά χωρίς ποτέ να βγαίνει έξω και να μιλά σε κανένα Μεξικάνο.
Ο Τόϋνμπυ λοιπόν ανακοίνωσε με στόμφο, και με τον αέρα που του δίνουν τα αμέτρητα πανεπιστημιακά του διπλώματα, ότι «Ο λόγος που ο Μεξικάνος δεν ευημερεί είναι ότι το περιβάλλον του δεν παρουσιάζει αρκετή πρόκληση. Ο λόγος που η Νότια Αμερική δεν είναι μια ανερχόμενη βιομηχανική δύναμη, είναι η ανεπαρκής πρόκληση στο περιβάλλον. Ο λόγος που ο Αφρικανός δεν έχει προοδεύσει πολιτισμικά είναι ότι το περιβάλλον του δεν παρουσιάζει αρκετή πρόκληση».
Τι ήξερε ο Τόϋνμπυ για όλα αυτά;? Ξόδεψε όλο του τον καιρό στο πίσω τέρμα μιας βιβλιοθήκης, διαβάζοντας βιβλία γραμμένα από άτομα που είχαν ξοδέψει όλο το δικό τους χρόνο σε βιβλιοθήκες.! Αυτός δεν είναι ο τρόπος να μάθεις για τη ζωή.
Στις Φιλιππίνες, για ένα ακόμη παράδειγμα, ένας τολμηρός και δραστήριος λευκός καταφθάνει και δίνει συμβουλές στους ιθαγενείς Ιγκορότους - μια φυλή που κατοικεί στη βόρεια ορεινή περιοχή των Φιλιππίνων. Τους λέει, «Αν απλώς φτιάξετε ένα μονοπάτι που να οδηγεί από το χωριό στο ποτάμι, μετά κατεβάσετε μια βοϊδάμαξα στο ποτάμι το πρωί, γεμίσετε ένα ντεπόζιτο με νερό και το φέρετε πίσω στο χωριό, οι γυναίκες σας δε θα χρειάζεται να κάνουν αυτό το μακρινό δρόμο μέχρι το ποτάμι. Και θα πρέπει να ξεκινήσετε αυτά τα δημόσια έργα αμέσως».
Εξοργίζεται τελείως που δεν ενεργούν αμέσως σύμφωνα με την πρότασή του και φεύγει σκεπτόμενος, «Μάλιστα! Αυτοί οι άνθρωποι δεν έχουν αρκετή πρόκληση στο περιβάλλον. Δεν έχουν κάτι με το οποίο ν’ αναμετρηθούν. Καμία φιλοδοξία. Δεν είναι σαν εμάς στη Δύση - που έχουμε πρόκληση στο περιβάλλον».
Είχε αυτός ο τύπος πρόκληση στο περιβάλλον του; Η μαμά τον τάιζε τα Κόρν-φλέικς, ο μπαμπάς υπέγραφε όλα τα τσεκ επιταγών όσο ήταν στο κολλέγιο και ένα μάτσο οχήματα και μηχανήματα προλείεναν τον δρόμο παντού γύρω του. Το περιβάλλον του είχε ήδη υπερνικηθεί, επομένως μπορούσε να είναι τολμηρός.
Αλλά ποιο είναι πραγματικά το περιβάλλον αυτού του Ιγκορότου, που κάθεται εκεί, πλάι στη φωτιά, ακούγοντας αυτό τον λευκό άνθρωπο να του λέει πώς πρέπει να φτιάξει ένα μονοπάτι που να οδηγεί στο ποτάμι; Ο Ιγκορότος έχει ένα μικρό αγόρι, που το αγαπά πολύ, αλλά ξέρει ότι αυτό το αγόρι έχει μόνο μια μικρή πιθανότητα να επιζήσει μέχρι τα επτά του χρόνια λόγω της αρρώστειας και της άσχημης διατροφής. Ξέρει πως όταν έρθουν οι βροχές, δεν θα είναι απλά ευχάριστες απαλές βροχούλες - θα πλημμυρίσουν και θα βγάλουν όλους τους σπόρους από το έδαφος και θα κομματιάσουν τα χωράφια, αλλά αν καταφέρει και διασώσει κάτι από αυτά, ίσως να ζήσει για μερικούς ακόμα μήνες. Και ξέρει πως αρκεί να περπατήσει κάτω από κάποιο δέντρο που δεν έπρεπε, για να τον δαγκώσει ένα δηλητηριώδες φίδι, κι αυτό θα είναι το τέλος του. Με άλλα λόγια, ήδη ξέρει πως δεν μπορεί να επιβιώσει, επομένως γιατί να προσπαθήσει;
Μ’ άλλα λόγια, η πρόκληση που δέχεται αυτός ο άνθρωπος από το περιβάλλον του υπερβαίνει τις δυνάμεις του.
Αλλά σημαίνει αυτό, ότι δεν υπάρχει πρόκληση στο περιβάλλον στα πιο «πολιτισμένα» μέρη του κόσμου; Φυσικά και όχι. Σκέψου την περίπτωση ενός νεαρού αρτίστα από την Τερ Οτ, της Ιντιάνας, που μετακόμισε στην πόλη της Νέας Υόρκης. Ο επιφανειακός παρατηρητής θα μπορούσε να πει ότι μετακόμισε επειδή δεν υπήρχε πρόκληση στο περιβάλλον του στην Τερ Οτ. Όχι, και εδώ πάλι η πρόκληση ήταν υπερβολική.
Αυτός ο τύπος αποφάσισε να γίνει ζωγράφος εξ' αρχής, επειδή δεν μπορούσε να αντιμετωπίσει τη δουλειά στην αποθήκη κτηνοτροφών με τον ίδιο τύπο που τον έδερνε στο νηπιαγωγείο, τον έδερνε στο δημοτικό και τον έδερνε και στο γυμνάσιο. Η σκέψη τού να πρέπει να δουλέψει με αυτόν τον τύπο κάθε μέρα ήταν απλά υπερβολική πρόκληση γι' αυτόν. Έτσι, έγινε αρτίστας αλλά κανείς στην Τερ Οτ δεν αγόραζε πίνακες και κανένας δεν πίστευε σε αυτό που έκανε. Δεν είχε μέλλον εκεί - αντιμετώπιζε συνεχώς το πρόβλημα να πεθάνει της πείνας, και δεν μπορούσε να συνεισφέρει στην κοινότητά του. Είχε να κάνει με ένα πολύ εχθρικό περιβάλλον. Έτσι μετακόμισε σε ένα πιο φιλικό, στο Γκρίνουιτς Βίλατζ. Θα προτιμούσε να πεθαίνει από την πείνα στο Γκρίνουιτς Βίλατζ, αλλά να έχει την ησυχία του – έτσι δεν είναι; – παρά να απειλείται η ζωή του στην Tερ Οτ της Ιντιάνας.
Οπότε, φτάνουμε στο συμπέρασμα ότι οποιοσδήποτε άνθρωπος -είτε λευκός, είτε μαύρος, κόκκινος ή κίτρινος- αν δεν έχει καταφέρει να ακολουθήσει το πεπρωμένο του, πρέπει να βρίσκεται σε ένα περιβάλλον που θεωρεί ότι υπερβαίνει τις δυνάμεις του και οι τρόποι που χειρίζεται αυτό το περιβάλλον πρέπει να μην επαρκούν για την επιβίωσή του. Η ύπαρξή του θα είναι τόσο απαθής ή τόσο δυστυχής, όσο τού φαίνεται ότι το περιβάλλον του υπερβαίνει τις δυνάμεις του.
Γιατί λοιπόν άτομα θα κάνανε τα αδύνατα δυνατά για να κάνουν το περιβάλλον να φαίνεται πιο επικίνδυνο από ότι ήδη είναι;