Drugs zijn in wezen gifstoffen. Het effect wordt bepaald door de mate waarin ze worden gebruikt. Een kleine hoeveelheid werkt stimulerend (verhoogt de activiteit). Een grotere hoeveelheid werkt als kalmerend middel (onderdrukt de activiteit). Een nog grotere hoeveelheid werkt als een vergif en kan iemand doden. 

Dat geldt voor elke drug. Bij elke drug is een andere hoeveelheid vereist voor het bereiken van een bepaald effect. 

Cafeïne is een drug, dus koffie is een goed voorbeeld. Van honderd kopjes koffie snel achterelkaar gaat iemand waarschijnlijk dood. Van tien kopjes valt hij waarschijnlijk in slaap. En twee of drie kopjes zijn stimulerend. Koffie is een zeer gebruikelijke drug. Dit middel is niet erg schadelijk, omdat er zoveel van nodig is om effect te hebben. Dus staat het bekend om zijn stimulerende werking. 

Arsenicum staat bekend als een vergif. En toch is een heel kleine hoeveelheid arsenicum stimulerend; van een goed uitgekiende dosis valt iemand in slaap en enkele tienden van een gram hebben de dood tot gevolg. 

Maar er zijn vele drugs die nog een ander risico vormen: ze beïnvloeden rechtstreeks het denken en het gevoelsleven, het verstand. 

Om een goed begrip te hebben van de mentale effecten van drugs, moet men iets afweten van het verstand. Het verstand is iets anders dan de hersenen. Het verstand bestaat uit de opeenstapeling van al iemands gedachten, conclusies, beslissingen, observaties en zintuiglijke waarnemingen die gedurende zijn gehele bestaan geregistreerd zijn. Een van de ontdekkingen in Scientology is dat het verstand een communicatie- en controlesysteem is tussen een thetan en zijn omgeving. Met een thetan wordt de persoon zelf bedoeld: een spiritueel wezen – niet zijn lichaam of zijn naam, niet iets wat tot het fysisch universum behoort, niet zijn verstand, of wat dan ook.

Het meest opvallende deel van het verstand kan door iedereen die niet in een slechte staat verkeert, worden herkend. Dat is het mentale beeldplaatje. 

Er zijn allerlei verschijnselen verbonden met de entiteit die we het verstand noemen. Sommige mensen zien alleen maar zwartheid wanneer ze hun ogen dicht doen, andere mensen zien beelden. 

Het verstand is een communicatie- en controlesysteem tussen de thetan en zijn omgeving. Het verstand is iets anders dan de hersenen.

De thetan ontvangt via het mentale communicatiesysteem, het verstand genaamd, verschillende indrukken, waaronder rechtstreekse waarnemingen van het fysisch universum. Daarnaast ontvangt hij indrukken van vroegere activiteiten en, wat heel belangrijk is, bedenkt hij zelf dingen over het verleden en de toekomst die niet afhankelijk zijn van direct aanwezige stimuli (stimulus: datgene wat een respons of reactie oproept,  meervoud: stimuli). 

Een persoon die drugs heeft gebruikt, houdt behalve de lichamelijke factoren die ermee verbonden zijn, "mentale beeldplaatjes" van die drugs en de effecten ervan vast. Mentale beeldplaatjes zijn driedimensionale plaatjes in kleur met geluid en reuk en alle andere percepties, plus de conclusies of speculaties van de persoon. Het zijn mentale kopieën van iemands waarnemingen ergens in het verleden, hoewel ze zich in gevallen van bewusteloosheid of verminderd bewustzijn, beneden het bewustzijnsniveau van de persoon bevinden. Iemand die LSD heeft gebruikt, houdt bijvoorbeeld in zijn verstand “plaatjes” vast van die ervaring; daarin is compleet geregistreerd wat er te zien was, welke lichamelijke gewaarwordingen hij had, welke geuren, geluiden, enzovoort, er aanwezig waren terwijl hij onder invloed van LSD was. 

Laten we aannemen dat iemand op zekere dag LSD nam terwijl hij met wat vrienden op een kermis was. De ervaringen van die dag omvatten ook zich misselijk en duizelig voelen, ruzie met een vriend, een emotie van zich ongelukkig voelen, en zich later heel moe voelen. Hij heeft mentale beeldplaatjes van dat gehele voorval. 

Als de omgeving van deze persoon op een later tijdstip genoeg overeenkomst vertoont met de elementen uit dat vroegere voorval, kan hij ervaren dat dit voorval gereactiveerd wordt. Als gevolg daarvan zou hij zich misselijk, duizelig, bedroefd en heel moe kunnen voelen – allemaal zonder duidelijke reden. Dit gebeuren staat bekend als restimulatie uit het verleden. 

Zulke mentale beeldplaatjes kunnen ook gereactiveerd worden door drugrestanten in het lichaam, want deze kunnen door hun aanwezigheid in de weefsels van het lichaam de schijn aannemen van de eerdere ervaringen met drugs. 

Laten we het bovenstaande voorbeeld nemen van de persoon die LSD had gebruikt. De drugrestanten die nog in zijn lichaam aanwezig zijn, kunnen op een later tijdstip – misschien jaren later – een restimulatie van dat LSD-voorval veroorzaken. De mentale beeldplaatjes worden gereactiveerd en hij heeft weer dezelfde gewaarwordingen van misselijkheid, duizeligheid en vermoeidheid en dezelfde gevoelens van droefheid. Hij weet echter niet waarom. Hij kan ook mentale beelden bespeuren van de personen met wie hij samen was en bovendien van de bijbehorende dingen die hij zag, hoorde en rook. 

Dit zijn de effecten van vroeger drugsgebruik op het verstand. Maar op het moment zelf dat men drugs gebruikt, vindt er een gelijksoortig en nog directer effect op het verstand plaats.

Als men een drug zoals marihuana, peyote, opium, morfine of heroïne gebruikt, kunnen mentale beeldplaatjes uit het verleden “opgerakeld” of gerestimuleerd worden, zónder dat de persoon zich daarvan bewust is. Hierdoor neemt hij iets anders waar dan wat er werkelijk aan de hand is. 

Dus een drugsgebruiker daar vlak voor je neus, ogenschijnlijk in dezelfde kamer als jou, en bezig met dezelfde dingen als jou, is in werkelijkheid slechts gedeeltelijk aanwezig; gedeeltelijk is hij verwikkeld in gebeurtenissen van vroeger. 

Hij lijkt aanwezig te zijn. In werkelijkheid “spoort” hij niet volledig met het hier en nu. 

Wat er volgens een logische observatie aan de hand is, is niet wat er volgens hem aan de hand is.

Daarom begrijpt hij de opmerkingen niet die door anderen worden gemaakt, maar probeert hij ze in te passen in zijn meervoudige realiteit, waarmee een realiteit wordt bedoeld die uit verschillende componenten bestaat. Om de opmerkingen van anderen in te kunnen passen, moet hij ze veranderen. 

Drugs beïnvloeden het verstand door voorvallen uit het verleden van de persoon te reactiveren, dit gebeurt buiten het bewuste bewustzijn.

Dit geeft de gebruiker meer en meer een vertekend beeld van wat er om hem heen gebeurt.

Als resultaat hiervan kan het gedrag van de persoon heel vreemd en irrationeel overkomen.

Hier is een voorbeeld. Een drugsgebruiker is er wellicht van overtuigd dat hij iemand helpt met het herstellen van een vloer die gerepareerd moet worden, maar in werkelijkheid hindert hij de eigenlijke gang van zaken, die bestaat uit het schoonmaken van de vloer. Als hij iemand “helpt” de vloer te dweilen, brengt hij dus chaos in die activiteit. Aangezien hij de vloer aan het repareren is, moet hij een vraag als “geef me de zwabber eens aan” herinterpreteren als “geef me de hamer eens aan”. Maar de steel van de zwabber is langer dan die van een hamer, dus de emmer valt om. 

Dit kan onbeduidend zijn, waarbij de persoon wordt gezien als iemand die incidenteel fouten maakt. Het kan zo ernstig zijn als totale krankzinnigheid, waarbij de gebeurtenissen die voor hem duidelijk zijn, totaal verschillen van die welke voor ieder ander zo klaar als een klontje zijn. Het kunnen ook alle tussenliggende fases zijn. 

Het is niet zo dat hij niet weet wat er aan de hand is. In wat er aan de hand is, neemt hij iets anders waar dan de opeenvolging van de gebeurtenissen die op dat moment plaatsvinden.

Daarom komt het hem voor alsof anderen stom of onredelijk of krankzinnig zijn. Omdat zij met hun daden en opdrachten niet passen in wat volgens hem duidelijk zichtbaar aan de gang is, zijn “zij” niet redelijk. Bijvoorbeeld: Een stel mensen is meubels aan het verplaatsen. Voor iedereen, op één na, zijn ze gewoon meubels aan het verplaatsen. Deze ene ziet zichzelf “geometrische vormen naar een wolk toe verplaatsen”. Dus deze ene “maakt fouten”. Omdat de anderen niet kijken naar wat er zich in zijn hoofd afspeelt en alleen iemand zien die hetzelfde is als zij, kunnen ze maar niet begrijpen waarom hij “er zo’n zootje van maakt”.

Mensen als drugsgebruikers bevinden zich dus, evenals krankzinnigen, klaarblijkelijk in lichte mate, of geheel en al, op een ander tijdspoor van “gebeurtenissen in het heden”. 

Het kan zijn dat iemand een of ander middel gebruikt om het ondraaglijke heden te ontvluchten of om helemaal buiten bewustzijn te raken. 

Soms keert iemand dan naderhand niet meer volledig terug in het heden. 

Een thetan kan ook aan een ondraaglijk heden ontkomen door zich terug te trekken in het verleden, zelfs zonder drugs. 

Drugsgebruikers hebben, evenals krankzinnigen, in meerdere of mindere mate het heden niet teruggevonden. Daardoor denken ze dat ze op een ander tijdspoor zitten dan waarop ze in werkelijkheid zitten. 

Dit zijn de feiten die ten grondslag liggen aan eigenaardig menselijk gedrag. 

De waarneming en de subjectieve realiteit van zo iemand over wat er gaande is, wijkt in meerdere of mindere mate af van de objectieve realiteit van anderen. Daardoor verstoort hij de omgeving en werkt hij ontwrichtend op de goede gang van zaken binnen elke groep – of dit nu een gezin, een bedrijf, of een heel land is.

We hebben allemaal wel eens zo iemand gekend, dus het is niet iets ongewoons in de huidige beschaving. De plotselinge opmerking waar je geen kant mee op kunt, en die totaal niets te maken heeft met wat er besproken wordt; de wezenloze blik als je een opdracht geeft of een opmerking maakt – daarachter ligt een volkomen denkbeeldige wereld, die botst met onze pogingen om in het heden iets gedaan te krijgen. 

De weerslag van drugsgebruik gaat dus veel verder dan het directe effect ervan; vaak worden er, naast de gebruiker, ook vele anderen door getroffen. De nasleep kan zijn dat er ernstige schade teweeggebracht is. Dit geldt niet alleen voor illegale straatdrugs, maar ook voor medische verdovende middelen waarvan men aanneemt dat ze mensen helpen.